Τρόϊκα: Eάν ήταν ποδοσφαιρική ομάδα, θα έπρεπε να ψάχνει τώρα για νέο προπονητή

Eάν η τρόικα που χειρίζεται τις διασώσεις των προβληματικών χωρών της ζώνης του ευρώ ήταν μια ποδοσφαιρική ομάδα, κατά πάσα πιθανότητα θα έπρεπε να ψάχνει τώρα για ένα νέο προπονητή, όπως πολύ χαρακτηριστικά επισημαίνει σε νέα ανάλυσή του το Reuters.

Το… τρίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας συγκροτήθηκε βιαστικά τον Μάρτη του 2010, όταν το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα τηε Ελλάδας «εξερράγησαν» και ήταν έτοιμη να χάσει την πρόσβασή της στη χρηματοδότηση της αγοράς.

Το ΔΝΤ την περασμένη εβδομάδα στην “mea culpa” έκθεσή του σχετικά με τις αποτυχίες του ελληνικού προγράμματος απομυθοποίησε το ότι τα τρία θεσμικά όργανα συμφωνούν στα πακέτα διάσωσης που έχουν σχεδιαστεί και έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και τώρα την Κύπρο.

Πίσω από κλειστές πόρτες, συγκρούστηκαν για το αν η Ελλάδα πρέπει να αναδιαρθρώσει το χρέος της, αναγκάζοντας τους επενδυτές να λάβουν απώλειες, και αν η Ιρλανδία θα πρέπει να αναγκάσει τους ομολογιούχους στις προβληματικές της τράπεζες να μοιραστουν το κόστος της διάσωσης.

Εξακολουθούν να διαφωνούν για το αν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να διαγράψουν κάποια δάνεια προς την Αθήνα για να κάνουν το χρέος της βιώσιμο μακροπρόθεσμα, μια ιδέα που είναι πολιτικά εκρηκτική ενώπιον τις γερμανικές γενικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Όλα αυτά θέτουν το ερώτημα αν η τρόικα έχει φτάσει στο τέλος του δρόμου. Όλες οι πλευρές «πονάνε», αλλά το διαζύγιο δεν είναι πιθανό.

Το ΔΝΤ λέει ότι μείωσε τα στάνταρντς του για να υποστηρίξει ένα ελαττωματικό πρόγραμμα για την Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι «θεμελιωδώς διαφωνεί» με την άποψη του ΔΝΤ ότι το ελληνικό χρέος θα έπρεπε να είχε διαγραφεί νωρίτερα. Και η ΕΚΤ, λέει το ΔΝΤ παραπλανεί εκ των υστέρων.

Οι Ευρωπαίοι υποστηρίζουν ότι ο πανικός στην αγορά από το 2010, πριν η ευρωζώνη είχε αρχίσει να χτίσει ένα οικονομικό τείχος προστασίας, το να αφεθεί η Ελλάδα να χρεοκοπήσει ή να αναγκαστεί να αναδιαρθρώσει το χρέος της, θα μπορούσε να προκαλέσει μαζική μετάδοση των προβλημάτων σε άλλες χώρες και ίσως παρέσυρε το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα.

«Θα ήταν η Lehman στιγμή της Ευρώπης», Επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων της ΕΕ Όλι Ρεν δήλωσε στο Reuters, αναφερόμενος στην κατάρρευση του 2008 της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers, που πυροδότησε μια παγκόσμια οικονομική κρίση.

«Δεν θυμάμαι ο επικεφαλής του ΔΝΤ Dominique Strauss-Kahn να είχε προτείνει πρόωρη αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά εγώ θυμάμαι ότι η Κριστίν Λαγκάρντ, ήταν αντίθετη σε αυτό».

Η πιο καταστροφική υποψία που προκύπτει από τη μελέτη του ΔΝΤ για το ελληνικό πρόγραμμα είναι ότι η τρόικα έκανε υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις για την ανάπτυξη και έκανε… μασάζ στους αριθμούς του χρέους, επειδή οι πολιτικοί ηγέτες της ευρωζώνης ασκούσαν αθέμιτη επιρροή στη διαδικασία.

Οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ λένε ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν την οικονομική κρίση στην Ελλάδα χειρότερη με την καθυστέρηση της αναπόφευκτης διαγραφής του χρέους, αγοράζοντας χρόνο για τις δικές τους τράπεζες να μειώσουν τις απώλειές τους, σε βάρος των φορολογουμένων.

«Η Τρόικα είναι ένα μοναδικό «κατασκεύασμα» που έχει θεσμοθετημένη πολιτική επιρροή στη λήψη αποφάσεων του ΔΝΤ», δήλωσε ο Ousmene Mandeng, ένας πρώην αξιωματούχος του ΔΝΤ. «Οι αποφάσεις ήταν σχεδιασμένο να ληφθούν στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες και όχι από το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ».

«Το ΔΝΤ δεν πρέπει ποτέ ξανά να είναι ένας μικρός εταίρος με αυτόν τον τρόπο» πρόσθεσε υποστηρίζοντας ότι το Ταμείο θα πρέπει είτε να αποχωρήσει από την Τρόικα τώρα ή να έχει τον αποκλειστικό έλεγχο των προγραμμάτων διάσωσης.

Ο τότε Πρόεδρος της ΕΚΤ Jean-Claude Trichet αρχικά ήταν αντίθετος στο να έλθει το ΔΝΤ στη ζώνη του ευρώ, υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι σε θέση να λύσει τα δικά της προβλήματα. Απέρριψε επίσης την αναδιάρθρωση του χρέους ή τις απώλειες των ομολογιούχων των τραπεζών, λέγοντας ότι θα καταστρέψουν το κύρος της ζώνης του ευρώ στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Η Γερμανία και οι βόρειοι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της επέμειναν σχετικά με τη συμμετοχή του ΔΝΤ επειδή φοβούνταν ότι η Κομισιόν θα είναι πάρα πολύ μαλακή απέναντι στα χρεωμένα κράτη-μέλη και πολύ πρόθυμη να δεσμευτούν τα χρήματα των φορολογουμένων.

Αν και ποτέ το ΔΝΤ δεν ήταν «αρχηγός», οι αξιωματούχοι της ΕΕ λένε ότι κατείχε de facto βέτο για τα προγράμματα διάσωσης.

Όμως, το ΔΝΤ δεν είναι το μόνο όργανο που έσφαλε.

Ορισμένα μέλη της ΕΚΤ, ιδίως στη Γερμανία, ανησυχούν για πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων αν η κεντρική τράπεζα παραμένει στην Τρόικα ενώ ταυτόχρονα στηρίζει το δημόσιο χρέος της ευρωζώνης με το πρόγραμμα ΟΜΤ της αγοράς ομολόγων και πρόκειται σύντομα να αναλάβει την εποπτεία των τραπεζών που δανείζουν σε προβληματικές χώρες.

Ο Joerg Asmussen δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι μόλις η τρέχουσα κρίση τελειώσει, η Τρόικα θα πρέπει να αντικατασταθεί από το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αλλά όχι τώρα.

Πολλοί ανεξάρτητοι οικονομικοί εμπειρογνώμονες υποστήριξαν εξαρχής ότι η Ελλάδα ποτέ δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσει το βουνό του χρέους της και αμφισβήτησαν τις ρόδινες προβλέψεις της τρόικας για την ελληνική οικονομία.

Το αρχικό ελληνικό πρόγραμμα προέβλεπε ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν θα συρρικνωθεί κατά μόλις 3,5% μεταξύ του 2009 και του 2013. Στην πραγματικότητα, συνετρίβη κατά 22%.

Οι αξιωματούχοι της Τρόικας αύξησαν επανειλημμένα το ποσό που η Ελλάδα υποτίθεται ότι θα αντλήσει με την ιδιωτικοποίηση των κρατικών περιουσιακών της στοιχείων, ακόμη και καθώς η οικονομία της κατέρρευσε και οι επενδυτές τράπηκαν σε φυγή.

Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη για την Πορτογαλία, όπου το αποτέλεσμα του προγράμματος προσαρμογής της ΕΕ και του ΔΝΤ παραμένει αβέβαιο, ήταν επίσης υπερβολικά αισιόδοξες, αν και όχι στην ίδια τάξη μεγέθους.

Το μεγαλύτερο σφάλμα έγινε στην πρόβλεψη της ανεργίας – ένα βασικό μέτρο της οικονομικής ζημίας των χωρών που διασώθηκαν.

Στην Ελλάδα, η τρόικα προέβλεπε αρχικά ένα μέγιστο επίπεδο ανεργίας της τάξης του 14,8% αυτό το έτος. Ο πραγματικός αριθμός είναι 27%..

Ακόμη και στην Ιρλανδία, η μοναδική που επέστρεψε στην ανάπτυξη και αναμένει να επιστρέψει στην αγορά για χρηματοδότηση το τρέχον έτος, η τρόικα υποτίμησε τις απώλειες θέσεων εργασίας και τη σχετική κοινωνική ζημία.

Τώρα τα μη ευρωπαϊκά μέλη του ΔΝΤ στη Λατινική Αμερική και την Ασία, οι οποίοι υπέστησαν σκληρούς όρους δανεισμού στη δεκαετία του 1980 και του 1990, είναι απρόθυμα να δώσουν περισσότερα χρήματα σε μία από τις πλουσιότερες περιοχές του κόσμου.

«Επιχειρησιακά όσο και οικονομικά, το ΔΝΤ έχει γίνει πολύ πιο ενεργό στην Ευρώπη από ό, τι οι παγκόσμιοι μέτοχοί της θεωρούν βιώσιμο», δήλωσε ο Jean Pisani-Ferry, ο απερχόμενος διευθυντής του οικονομικού think-tank Bruegel των Βρυξελλών.

Αξιωματούχος του ΔΝΤ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, επειδή ο ίδιος εξακολουθεί να ασχολείται με τα προγράμματα διάσωσης, είπε ότι το πραγματικό πρόβλημα με την Τρόικα ήταν ότι κανείς δεν ήταν υπεύθυνος.

«Είναι περισσότερο σαν μια ποδοσφαιρική ομάδα χωρίς μάνατζερ και χωρίς σαφή ορισμό του ποιος παίζει πού στο γήπεδο», τόνισε.