Έτοιμη για ανεξαρτησία η σκωτσέζικη οικονομία;

Ήδη κατά την προσγείωση μια πτήσης προς τη Σκωτία μπορεί να διακρίνει κανείς τα δυνατά -και αδύνατα- σημεία της τοπικής οικονομίας. Μπροστά από τις βραχώδεις ακτές πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου «ξεπηδούν» μέσα από τη θάλασσα. Από τη δεκαετία του 1970 το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο από τη Βόρεια Θάλασσα συνιστούν σημαντικό οικονομικό παράγοντα στον Βορρά της Μ. Βρετανίας. Τα έσοδα από την εκμετάλλευση των πόρων αυτών αποτέλεσαν βασικό επιχείρημα όσων είχαν ταχθεί υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας ενόψει του σχετικού δημοψηφίσματος το 2014. Ωστόσο, οι Σκωτσέζοι αποφάσισαν σε ποσοστό 55% να παραμείνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, μεταξύ άλλων και εξαιτίας των αμφιβολιών για το μέλλον της τοπικής οικονομίας.

Από τότε η τιμή του πετρελαίου έχει μειωθεί περίπου κατά το ήμισυ. Τα έσοδα του προϋπολογισμού από την πετρελαϊκή βιομηχανία περιορίστηκαν κατά δύο τρίτα. Από το πετρέλαιο εξαρτώνται και άλλοι κλάδοι της οικονομίας, όπως ο ξενοδοχειακός τομέας και οι επιχειρήσεις εστίασης. Πάντως, η τοπική κυβέρνηση θέλει να κάνει άλλη μια τολμηρή προσπάθεια. Η τοπική πρωθυπουργός Νίκολα Στέρτζον εξήγγειλε χθες τη διεξαγωγή ενός νέου δημοψηφίσματος με στόχο την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Αιτία είναι η διαμάχη με την κεντρική κυβέρνηση του Λονδίνου σχετικά με το Brexit. Το Λονδίνο θέλει να βγει από την ενιαία εσωτερική αγορά της ΕΕ, σε αντίθεση με τη Σκωτία που θέλει να παραμείνει εντός.

Μια ανεξαρτητοποίηση προμηνύει σκληρές περικοπές

Όμως θα μπορέσει η σκωτσέζικη οικονομία να απορροφήσει τους κραδασμούς της απόσχισης από το Λονδίνο, δεδομένου ότι περίπου τα δύο τρίτα των σκωτσέζικων εξαγωγών διοχετεύονται στο Ηνωμένο Βασίλειο; «Η αφετηρία είναι σίγουρα χειρότερη σε σχέση με το 2014», επισημαίνει ο Γκρέιμ Ρόυ, διευθυντής του διακεκριμένου Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Fraser of Allander της Γλασκώβης. Επιπλέον, σοβαρή ανησυχία εμπνέει η κατάσταση του χρηματοοικονομικού τομέα στη Σκωτίας, ο οποίος είναι «σκιά του εαυτού του». Η μερικώς κρατικοποιημένη τράπεζα Royal Bank of Scotland αδυνατεί να ανακάμψει επαρκώς, καταγράφοντας απώλειες για ένατη διαδοχική χρονιά. Να σημειωθεί ακόμη ότι ο τομέας της παροχής υπηρεσιών αντιστοιχεί τα δύο τρίτα της οικονομίας.

Οι σημαντικότεροι δείκτες της οικονομίας δεν συνηγορούν στην άποψη ότι η Σκωτία θα βρισκόταν σε καλύτερη μοίρα εκτός Ηνωμένου Βασιλείου. Ο τοπικός ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης περιορίστηκε πέρσι στο ένα τρίτο περίπου του αντίστοιχου δείκτη που αφορά ολόκληρη τη χώρα. Και η ανεργία –οριακά κάτω του 5%- υπερβαίνει ελαφρώς την αντίστοιχη σε παμβρετανικό επίπεδο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μια ανεξάρτητη Σκωτία θα είχε να αντιμετωπίσει μια τρύπα στον προϋπολογισμό της μεγέθους 18 δις ευρώ, η οποία αντιστοιχεί στο 10% του σκωτσέζικου ΑΕΠ.

Ορισμένοι ελπίζουν ότι μια ανεξάρτητη Σκωτία θα μπορούσε να επιτύχει ανάπτυξη και πέρα από τα όρια της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Τομείς όπως η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη, ο τουρισμός και η βιομηχανία τροφίμων, θεωρούνται αρκετά ελπιδοφόροι. Ο οικονομολόγος Γκρέιμ Ρόυ εκτιμά πάντως ότι σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης η Σκωτία θα κληθεί «να σφίξει το ζωνάρι» κάνοντας σκληρές περικοπές. Ωστόσο, όπως φάνηκε και με την απόφαση των Βρετανών σε ό,τι αφορά το Brexit, έτσι και στην περίπτωση ενός νέου σκωτσέζικου δημοψηφίσματος «η απόφαση θα ληφθεί μάλλον με πολιτικά παρά με οικονομικά κριτήρια», επισημαίνει ο Ρόυ.