Έχουμε μια συμπολιτευόμενη αντιπολίτευση και μια αντιπολιτευόμενη συμπολίτευση. Πόσο μπορεί να αντέξει αυτό το πολιτικό παράδοξο; Η κατάσταση όπως εξελίσσεται μετά τη συμφωνία με τους πιστωτές ενισχύει τις εκτιμήσεις ότι οι εκλογές το φθινόπωρο είναι αναπόφευκτες, παρότι αυτό οικονομικά δεν βγάζει κανένα νόημα.
 
Στην πραγματικότητα, η πρόβλεψη για κάλπες σε λίγους μήνες, παρότι το λένε δημόσια υπουργοί όπως ο Νίκος Βούτσης, δεν μπορεί να θεωρείται ασφαλής, από τη στιγμή που για τους εταίρους η πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται ως προϋπόθεση εφαρμογής του προγράμματος, ενώ οποιοδήποτε πολιτικό ρίσκο θεωρείται υπονόμευση της προσπάθειας οικονομικής ανάκαμψης και de facto αθέτηση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί.

Με αυτά τα δεδομένα δεν βγαίνει εύκολα συμπέρασμα, πόσο μάλλον όταν δεν επιδιώκουν εκλογές τα κόμματα της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι) χάρη στη στήριξη των οποίων διαμορφώνεται ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την ψήφιση των νομοσχεδίων που αποτελούν προαπαιτούμενα για τη χρηματοδότηση της χώρας.
 

Το καταλυτικό γεγονός είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος διατηρεί υψηλή δημοτικότητα, έχει χάσει ένα σημαντικό κομμάτι του κόμματός του. Αυτό αποτυπώθηκε και στη διαφοροποίηση των 39 βουλευτών κατά την κρίσιμη ψηφοφορία της προηγούμενης Τετάρτης αλλά και στους συσχετισμούς που αποτυπώνονται πλέον στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, με 109 «όχι» έναντι 92 «ναι».
 
Ρήγμα και ρήξη
 
Η συνοχή του ΣΥΡΙΖΑ κρατείται με έναν τεχνητό τρόπο. Οι βουλευτές που διαφοροποιήθηκαν ούτε ανεξαρτητοποιούνται ούτε παραδίδουν την έδρα τους, ενώ το Μέγαρο Μαξίμου προτάσσει το επιχείρημα ότι «οι διαγραφές δεν ανήκουν στην κουλτούρα της Αριστεράς». Η λογική λέει ότι οι αντάρτες δεν πρόκειται να δουν το όνομά τους στη λίστα στις προσεχείς εκλογές, αλλά τίποτα δεν αποκλείει το αντίθετο, πάλι με ένα επιχείρημα του είδους «οι κυρώσεις για ιδεολογικούς ή πολιτικούς λόγους δεν έχουν σχέση με τους κανόνες της Αριστεράς». Ούτως ή άλλως, το θέμα παραμένει ταμπού και από την πλευρά του Μεγάρου Μαξίμου υπάρχει αμήχανη σιωπή απέναντι στη στάση των βουλευτών που αγνόησαν ακόμη και την απειλή του πρωθυπουργού ότι θα παραιτηθεί εφόσον αποδειχτεί ότι δεν έχει τη στήριξη της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ.
 
Από τη στιγμή που ο Αλ. Τσίπρας πήρε πάνω του την προσπάθεια συσπείρωσης και έθεσε με πολύ σκληρό τρόπο το δίλημμα, καλώντας τους να ψηφίσουν όχι απλώς τη συμφωνία αλλά την επιβίωση της κυβέρνησης της Αριστεράς, το αποτέλεσμα της τελευταίας κρίσιμης ψηφοφορίας αποτελεί βαθύ τραύμα στην αρχηγική εικόνα του. Η αριθμητική δείχνει ότι δεν έχει πια τον έλεγχο, ενώ κατέρρευσε και η πολυχρησιμοποιημένη θεωρία ότι η Αριστερή Πλατφόρμα χαρακτηρίζεται από τόσο ισχυρό κομματικό πατριωτισμό ώστε δεν φτάνει τελικά στα άκρα.
 
Σε κάθε περίπτωση, ωσότου φτάσουμε στις εκλογές, θα παρακολουθούμε τις εκφράσεις της συνύπαρξης δύο κομμάτων σε ένα. Και αυτό σημαίνει ότι οι 39 βουλευτές, ίσως λιγότεροι, ίσως περισσότεροι, θα καταψηφίζουν όλα τα νομοσχέδια που θα έρχονται στη Βουλή (την Τετάρτη το επόμενο) και θα συνδέονται με την εφαρμογή της συμφωνίας.

Ετσι, θα εμπεδώνεται ο εσωκομματικός διχασμός, ο οποίος δεν αποκλείεται κάποια στιγμή να οδηγήσει σε διάσπαση.
 

Τα πρόσωπα που μπορούν να πρωταγωνιστήσουν την επόμενη μέρα είναι ο επικεφαλής της Αριστερής Πλατφόρμας, Παναγιώτης Λαφαζάνης, η Πρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου, και ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, που όμως δεν βρίσκονται σε συνεννόηση μεταξύ τους και αυτό δυσκολεύει τη δημιουργία ενός αντιμνημονιακού σχήματος με συμμετοχή όλων των διαφωνούντων. Αλλωστε, ουδείς γνωρίζει εάν και ποιος επιθυμεί να κινηθεί εντός ή εκτός κόμματος, εάν δηλαδή θα περιμένουν τη φθορά του Αλ. Τσίπρα προκειμένου να ξεδιπλώσουν τις φιλοδοξίες τους ή θα υποχρεωθούν κάποια στιγμή σε αυτόνομη πορεία.
 
Οπωσδήποτε έχει σημασία ποιος από τους τρεις θα κινηθεί πρώτος, εάν συμβεί κάτι τέτοιο, ώστε να αναπτυχθεί μια νέα πολιτική πρωτοβουλία αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να αποκλείεται διόλου το ρήγμα να μην επιφέρει ρήξη αλλά να συνεχιστεί ο «γάμος» με τους… συζύγους να μη συνδέονται παρά μόνο τυπικά μεταξύ τους και, τελικά, να δώσει τη λύση η ζωή, αργότερα ή γρηγορότερα, όπως συνήθως συμβαίνει…
 
Τα τρία σενάρια
 
Ως προς τις εκλογές, σύμφωνα με πληροφορίες του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής ισχύουν τα εξής:
 
1 Στην τελευταία κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της ευρωζώνης, που κράτησε 17 ώρες για να καταλήξει τελικά σε μια επώδυνη συμφωνία για την Ελλάδα, από την πλευρά των εταίρων τέθηκε επιτακτικά το «καυτό» θέμα της εφαρμογής των μέτρων και των μεταρρυθμίσεων. Ως εχέγγυο υλοποίησης από την πλευρά τους κρίνεται ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας μακράς πνοής. Μάλιστα, λέγεται ότι έγινε λόγος για «ρήτρα διετίας», προκειμένου να κατοχυρωθεί ένα μίνιμουμ χρονικό διάστημα πολιτικής νηνεμίας, ώστε να γίνουν πράξη μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές που εκκρεμούν εδώ και χρόνια. Είναι προφανές ότι εάν ο πρωθυπουργός αποφασίσει να προχωρήσει σε εκλογές, αφού έχει «κλειδώσει» το τριετές πρόγραμμα, θα πρέπει να συνεννοηθεί με τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και τη Φρανκφούρτη. Και η έκβαση μιας τέτοιας συζήτησης δεν είναι προδιαγεγραμμένη.
 
2 Η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι δεν ζητούν εκλογές, δεν θέτουν θέμα απώλειας της δεδηλωμένης, δεν ζητούν συμμετοχή στην κυβέρνηση, ενώ διαβεβαιώνουν ότι θα ψηφίζουν οποιοδήποτε νομοσχέδιο συνδέεται με τη χρηματοδότηση της χώρας. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι στηρίζουν μια κυβέρνηση μειοψηφίας, προκειμένου η χώρα να περάσει απέναντι με την υλοποίηση του νέου Μνημονίου και χωρίς να διαταραχθούν οι σχέσεις με τους εταίρους. Ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης, η Φώφη Γεννηματά και ο Σταύρος Θεοδωράκης έχουν διαμηνύσει στον πρωθυπουργό ότι οι κάλπες το φθινόπωρο δεν αποτελούν λύση αλλά πρόβλημα σε ό,τι αφορά την κατάσταση της οικονομίας και τις προοπτικές ανάκαμψης. Επίσης έχουν κάνει σχετικές συζητήσεις με Ευρωπαίους συνομιλητές τους και το συμπέρασμα είναι ότι τώρα είναι η ώρα της εφαρμογής και όχι μιας νέας περιδίνησης στη σφαίρα της αβεβαιότητας.
 
3 Στο εσωτερικό του Μεγάρου Μαξίμου και της κυβέρνησης γίνονται ζωηρές συζητήσεις για εκλογές τον προσεχή Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο στη βάση της λογικής ότι η εκεχειρία στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ εκτός από επίπλαστη είναι και εύθραυστη, δηλαδή εκ των πραγμάτων θα έχει ημερομηνία λήξης. Η υψηλή δημοφιλία του Αλ. Τσίπρα είναι ένας σοβαρός λόγος για τον οποίο ο πρωθυπουργός δέχεται ήδη εισηγήσεις προκειμένου να προχωρήσει σε ένα τέτοιο βήμα, παρότι δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί πώς θα είναι το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον σε λίγους μήνες.
 
Αδηλες προθέσεις
 
Με βάση αυτά τα δεδομένα, δεν γίνεται να πει κανείς με βεβαιότητα ότι το σχέδιο του πρωθυπουργού είναι να προχωρήσει σε εκλογές μέσα στο φθινόπωρο, παρότι η συγκεκριμένη πιθανότητα είναι και φαίνεται εξαιρετικά ισχυρή αυτή τη στιγμή. Ισχύει μάλλον και πάλι ότι υπάρχει η τακτική του «βλέποντας και κάνοντας ανάλογα με το κλίμα», το οποίο είναι τόσο ρευστό ώστε μπορεί να αλλάξει μέσα σε λίγα 24ωρα ακόμη και σε ώρες.
 
Ενα κρίσιμο στοιχείο το οποίο αναμένεται να επιδράσει καταλυτικά στη διαμόρφωση των εξελίξεων είναι η κοινωνική δυναμική που θα αναπτυχθεί το φθινόπωρο, όταν θα ξεσπάσει η φορο-καταιγίδα και οι πολίτες θα αισθανθούν στην καθημερινότητά τους τα μέτρα που συμφωνήθηκαν με τους πιστωτές, προκειμένου η χώρα να μην καταρρεύσει. Μέχρι τώρα κυριαρχούν η αγωνία, η ανησυχία και η πίεση που προκαλούν οι περιορισμοί στη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, όμως δεν υπάρχουν φορολογικές επιβαρύνσεις, τακτικές και έκτακτες. Από τον Σεπτέμβριο, όμως, θα τα δούμε όλα και τα ραβασάκια θα έρχονται το ένα μετά το άλλο, ενώ θα υπάρξουν και απώλειες στον ιδιωτικό τομέα λόγω του οξύτατου προβλήματος ρευστότητας.
 
Το πώς θα εκδηλωθεί η κοινωνική δυσφορία και ποια επίδραση θα έχει στο πολιτικό επίπεδο είναι κάτι άδηλο. Οι περισσότεροι, όμως, θεωρούν αναγκαίες και αναπόφευκτες τις εκλογές ακριβώς επειδή το σχίσμα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ διαρκώς θα βαθαίνει και διότι η εφαρμογή της συμφωνίας θα αποδειχτεί δύσκολη υπόθεση, από τη στιγμή που το κυβερνών κόμμα ούτε την πιστεύει ούτε την υπερασπίζεται.
 
Ο πρωθυπουργός, όπως μεταφέρουν συνομιλητές του, πιστεύει ότι αντλεί τη δύναμή του από τη στήριξη της κοινωνίας. Επομένως, δεν έχει καμία τάση αναχωρητισμού, ούτε θεωρεί ότι μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη θέση από κάποιον πολιτικό αντίπαλο. Ισχύει ότι έχει μεγάλη δημοφιλία, ενώ τον αποδέχονται έπειτα από το συμβιβασμό με τους εταίρους και σε άλλους χώρους, ιδιαίτερα στην Κεντροαριστερά. Κάποιοι πιστεύουν ότι τώρα είναι η μεγάλη ευκαιρία του Αλ. Τσίπρα να κόψει τις γέφυρες με το αριστερό κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ και να ανοιχτεί προς το λεγόμενο μεσαίο χώρο. Αλλοι λένε ότι μπορεί πλέον να γίνει από ηγέτης της Αριστεράς ο αριστερός ηγέτης της χώρας. Ο ίδιος, πάντως, με την προσήλωση που έχει δείξει στις εσωκομματικές ισορροπίες του ΣΥΡΙΖΑ, από την ώρα που ανέλαβε την ευθύνη της διακυβέρνησης, δεν μεταδίδει την αίσθηση ότι θέλει να ξεμπερδεύει με τις αντιευρωπαϊκές συνιστώσες και σε καμία περίπτωση ότι κοιτάζει προς τη σοσιαλδημοκρατία.

Facebook Comments