Οι πολύ παλιότεροι θα θυμούνται ότι αυτή η ιστορία του ευρωπαϊκού χρήματος που καταφθάνει στην Ελλάδα για να την «αναμορφώσει» ή να πετύχει την «σύγκλιση» με τους υπόλοιπους ευρωπαίους, ξεκίνησε με τα περίφημα ΜΟΕ, τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα επί Ανδρέα Παπανδρέου. Μετά πήγαμε στα πακέτα Ντελόρ, κατόπιν στα ΕΣΠΑ και τώρα φθάσαμε στο Ταμείο Ανάκαμψης. Στην πραγματικότητα σχεδόν κάθε δεκαετία ένας χείμαρρος  ευρωπαϊκού χρήματος καταφθάνει στην χώρα, ανεξαρτήτως συγκυριών και ονομασίας. Όταν εγκρίνονται αυτά τα προγράμματα μιλάμε για πακτωλό χρημάτων που είναι η «τελευταία μεγάλη μας ευκαιρία» και όταν τα αφήνουμε πίσω αναρωτιόμαστε τι διάολο απέγιναν και σε τι μας ωφέλησαν. Είναι η ίδια συζήτηση που κάνουμε και τώρα.

Βεβαίως τα πράγματα ποτέ δεν είναι μαύρο-άσπρο. Το χρήμα αυτό έφτιαξε την Ελλάδα που ξέρουμε σήμερα, με τις δυνατότητες και με τις αντιφάσεις της. Με τα προβλήματα και τις υποδομές της. Το χρήμα αυτό δεν πήγε χαμένο συνολικά, όσοι το λένε απλώς δεν είναι ικανοί να κάνουν συγκρίσεις ανάμεσα σε δεκαετίες και ανάμεσα σε χώρες. Είναι όμως κοινός τόπος ότι δεν αξιοποιήθηκε όσο θα ‘πρεπε, πολλοί λένε ότι αξιοποιήθηκε κατ’ ελάχιστον. Ενδέχεται να έχουν δίκιο, η χώρα θα μπορούσε να είναι πολύ πιο ανεπτυγμένη και οι κάτοικοι της να διαθέτουν άλλη οικονομική σιγουριά κι άλλες προοπτικές.

Τι έφταιξε και το χρήμα αυτό δεν απέδωσε όσο θα ‘πρεπε; Τα αίτια έχουν συζητηθεί πολλές φορές. Αδυναμία προσανατολισμού από τις πολιτικές ηγεσίες, αδυναμία του κρατικού μηχανισμού, προβληματική συμπεριφορά του επιχειρηματικού κόσμου και των κοινωνικών ομάδων, λανθασμένη νοοτροπία όλων των παραγόντων που εμπλέκονταν στις διαδικασίες αξιοποίησης του. Ρουσφετολογικές επιλογές, επιδοτήσεις της κατανάλωσης και όχι της παραγωγής, αδιαφορία για την ανταγωνιστικότητα μας έναντι των ξένων, συχνά σαχλές και ακατανόητες επιλογές των υπευθύνων για το που πρέπει να πάνε τα λεφτά. Και φυσικά, αδυναμία πλήρους απορρόφησης τους. Η χώρα πέταξε πολύ χρήμα στον κάλαθο των αχρήστων λόγω ανικανότητας όσων είχαν μικρές και μεγάλες εξουσίες στα χέρια τους.

Τώρα είμαστε πάλι μπροστά σε μια παρόμοια πρόκληση. Έχουμε ένα πακέτο σχεδόν 70 δις στα χέρια μας για να το αξιοποιήσουμε μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια. Τι μας εξασφαλίζει ότι αυτή την φορά θα λειτουργήσουμε διαφορετικά; Ότι δεν θα επαναλάβουμε τα σφάλματα των περασμένων γενεών; Δεν μπορώ να σας απαντήσω με σιγουριά. Ας πούμε ότι ως λαός είμαστε πιο ώριμοι απ’ όσο στο τέλος του περασμένου αιώνα. Περάσαμε και μια δραματική οικονομική κρίση διάολε, κάτι θα μάθαμε. Ας πούμε επίσης ότι αυτή την στιγμή διαθέτουμε μια κυβέρνηση που ξέρει που πάνε τα τέσσερα, που έχει κατά νου ένα καινούριο μοντέλο ανάπτυξης για τον τόπο. Θετικό και αυτό.

Φτάνουν αυτά; Αν πράγματι ισχύουν, φτάνουν ως αρχή. Είμαστε σε σχετικά καλό δρόμο. Απομένουν πολλά βέβαια, πλην η σοβαρότητα της ηγεσίας, η ωριμότητα του λαού και η καθαρότητα του στόχου αποτελούν καλό βατήρα για να αποτολμήσουμε την βουτιά. Απομένει το οργανωτικό σχήμα που θα λειτουργήσει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, η προσαρμογή του κρατικού μηχανισμού σ’ αυτές τις λογικές και η εμμονή ως το τέλος στον στόχο που θα μπει από την αρχή. Διότι τα λεφτά είναι πολλά, τα «αιτήματα» ατέλειωτα και οι πειρασμοί για έντεχνη διοχέτευση τους στην κατανάλωση μεγάλοι. Ας ελπίσουμε ότι αυτή την φορά θα αποδειχθούμε σοφότεροι.

Facebook Comments