Η λέξη “πρωτοφανής” είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά τους τελευταίους μήνες, ωστόσο η τρέχουσα εκτόξευση των ευρωπαϊκών τιμών ενέργειας είναι πραγματικά μοναδική: ποτέ άλλοτε οι τιμές της ενέργειας δεν έχουν αυξηθεί τόσο γρήγορα, όπως προειδοποιεί η Société Générale. Και είμαστε μόλις λίγες μέρες πριν την “καρδιά” του φθινοπώρου, με τις θερμοκρασίες να είναι ακόμα ήπιες. Ένας κρύος χειμώνας θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης, όπου οι πολιτικοί προσπαθούν ήδη να περιορίσουν τις συνέπειες. Μια γρήγορη έγκριση του Nord Stream 2 θα μπορούσε να φέρει προσωρινή ανακούφιση, αλλά ο επικείμενος χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο θα αποτελέσει το “κλειδί” στην εξέλιξη αυτής της τέλειας καταιγίδας, όπως επισημαίνει η γαλλική τράπεζα, προσθέτοντας πως στους επόμενους μήνες εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές τιμές ενέργειας θα ανέβουν ακόμη υψηλότερα.

Η τέλεια καταιγίδα
Οι τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη ανεβαίνουν σε επίπεδα που δεν έχουμε ξαναδεί και με ταχύτητα την οποία δεν έχουμε επίσης ξαναδεί, σημειώνει η SocGen. Το προηγούμενο υψηλό για τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, η κορύφωση της έκρηξης των εμπορευμάτων το 2004-2008, σχεδόν… ωχριά σε σημαντικότητα σε σύγκριση με την τρέχουσα άνοδο. Στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, το προθεσμιακό συμβόλαιο διαπραγματεύεται 36-45% πάνω από το υψηλό του 2008, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο 80% πάνω από το υψηλό του 2008. Οι τιμές spot έχουν εκτιναχθεί κατά 260% στα πρώτα τρία τρίμηνα του 2021.

Η θερμική ενέργεια εξακολουθεί να είναι χαμηλά σε ό,τι αφορά τη χρήση καυσίμου στην Ευρώπη, πράγμα που σημαίνει ότι είτε οι τιμές του άνθρακα (Γερμανία) είτε του φυσικού αερίου (Ισπανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία) καθορίζουν την τιμή της ενέργειας. Μέχρι το τέλος του γ’ τριμήνου, το συμβόλαιο (TTF) του φυσικού αερίου είχε αυξηθεί πάνω από 2,5 φορές σε σχέση με το προηγούμενο υψηλό του 2008, ενώ και οι τιμές του άνθρακα έχουν εκτοξευθεί με εντυπωσιακή ταχύτητα, αν και πιο αργά από ό,τι οι τιμές του φυσικού αερίου, επισημαίνει η γαλλική τράπεζα – με αύξηση 125-205% φέτος έναντι αύξησης 225-371%.

Οι εκτιμήσεις
Σε ό,τι αφορά τις προοπτικές των τιμών του φυσικού αερίου, η SocGen επισημαίνει ότι καθώς έχουμε μόλις λίγες μέρες πριν την καρδιά του φθινοπώρου, θα περάσουν πολλοί μήνες ακόμη μέχρι να γνωρίζουμε πώς θα μοιάζει ο χειμώνας του 2021/22 στο βόρειο ημισφαίριο. Δεδομένου ότι η ισχυρή ασιατική ζήτηση για LNG είναι απίθανο να μειωθεί σύντομα, ο ανταγωνισμός για τα φορτία LNG θα παραμείνει έντονος.

Αυτό αφήνει τον ρωσικό αγωγό αερίου ως την πιο πιθανή πηγή εξισορρόπησης της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου, κατά την άποψη της τράπεζας. Πόσο πιθανή είναι μια άδεια λειτουργίας για το Nord Stream 2; Η Ευρώπη και η Ρωσία έχουν δείξει στο παρελθόν ότι και οι δύο είναι σε θέση να διαχωρίσουν τα ζητήματά τους. Και οι δύο πλευρές μπορεί να έχουν τα προβλήματά τους, αλλά το μόνο που έχει παραμείνει σταθερό ιστορικά είναι οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη – αυτό συνέβη ακόμη και στο απόγειο του ψυχρού Πολέμου. Μια γρήγορη άδεια λειτουργίας για τον Nord Stream 2 θα βοηθήσει πολύ στο να “χαλαρώσει” κάπως η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου. Αν συνδυαστεί με έναν ήπιο χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο, θα μπορούσε ακόμη και να ισορροπήσει την αγορά.

Σε ό,τι αφορά τις τιμές άνθρακα, η SocGen σημειώνει πως ενώ οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου έχουν τον Nord Stream 2 ως πιθανό καταλύτη για να μειώσει την τρέχουσα “στενότητα” στην αγορά, δεν υπάρχει προς το παρόν τέτοιος βραχυπρόθεσμος καταλύτης για την παγκόσμια αγορά άνθρακα. Η ισχυρή κινεζική ζήτηση και η περιορισμένη εγχώρια προσφορά συνεπάγεται σημαντικές αγορές στην παγκόσμια θαλάσσια αγορά. Οι ξηρασίες στη νοτιοδυτική Κίνα συμβάλλουν επίσης στην ενεργειακή κρίση. Οι ελλείψεις ενέργειας στην Κίνα πυροδοτούν μπλακάουτ και περιορισμούς στην παροχή, οι οποίοι έρχονται να προστεθούν στον ανεφοδιασμό για τον χειμώνα. Εκτός αν το βόρειο ημισφαίριο βιώσει έναν ήπιο χειμώνα, η “σύσφιξη” στην αγορά άνθρακα είναι απίθανο να μειωθεί σύντομα, κατά την άποψη της γαλλικής τράπεζας.

Εάν οι τιμές του φυσικού αερίου διορθώσουν ενώ ο άνθρακας παραμένει ισχυρός, το κόστος αλλαγής καυσίμου θα μειωθεί. Ωστόσο, η αγορά άνθρακα κοιτάζει” πιο μεσοπρόθεσμα και έτσι θα πρέπει πρώτα να σημειωθεί εκτόξευση στις τιμές προτού χρειαστεί να επανεξετάσει το μεσοπρόθεσμο κόστος αλλαγής καυσίμου. Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές του διοξειδίου CO2 έχουν ισχυρή στήριξη στα τρέχοντα επίπεδα, ακόμη και αν οι αγοραστές δεν είναι πολύ ενεργοί.

Έρχεται κύμα χρεοκοπιών;
Δεδομένης της έκτασης και της ταχύτητας της αύξησης των τιμών σε ολόκληρο τον “χάρτη” της ενέργειας -από το φυσικό αέριο στον άνθρακα έως τις τιμές του CO2 και της ηλεκτρικής ενέργειας- η μέχρι τώρα συνέπεια, όσον αφορά τις χρεοκοπίες εταιρειών, ήταν εντυπωσιακά περιορισμένη κατά την άποψη της SocGen. Οι εταιρείες προμήθειας ενέργειας που έχουν κλείσει είναι λίγες, ενώ περιορισμένος είναι ο αριθμός των μικρότερων εμπόρων ενέργειας που έχουν χρεοκοπήσει.

Το να μην χειροτερεύσει η κατάσταση και να μην υπάρξει κύμα χρεοκοπιών, είναι εξαιρετικά δύσκολο, επισημαίνει η τράπεζα. Θα χρειαστεί  εξαιρετικά επιμελής αντιστάθμιση κινδύνου σε όλη την Ευρώπη από τις εταιρείες προμηθειών και υπεύθυνη και επιφυλακτική ανάληψη κινδύνου από τους εμπόρους. Κάθε εταιρεία που χρεοκοπεί δημιουργεί πρόσθετη ζήτηση σε μια αγορά που είναι ήδη σφιχτή. Για παράδειγμα, οι πελάτες των βρετανικών εταιρειών προμήθειας που έχουν σταματήσει τη λειτουργία τους μεταφέρονται στους μεγάλους προμηθευτές, οι οποίοι έχουν αντισταθμίσει σε μεγάλο βαθμό την έκθεσή τους. Ωστόσο, θα πρέπει και πάλι να βγουν στην αγορά προκειμένου να καλύψουν τη ζήτηση από τους λογαριασμούς πελατών που έχουν μεταφερθεί. Στο παρελθόν χρειάστηκαν πολύ μικρότερες κινήσεις στις αγορές ενέργειας σε σύγκριση με αυτό που βλέπουμε σήμερα, για να σημειωθεί πολύ μεγαλύτερη ζημιά από ό, τι είναι ορατό αυτή η στιγμή, προειδοποιεί η γαλλική τράπεζα.

Όπως καταλήγει η Société Générale, πλέον υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες για περαιτέρω εκτόξευση των τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη παρά για μείωσή τους. Μια αγορά που είναι ήδη σφιχτή δεν χρειάζεται ιδιαίτερη εξτρά ζήτηση για να σημειωθούν πιο ακραίες κινήσεις τιμών. Μια γρήγορη άδεια λειτουργίας για το Nord Stream 2 θα μπορούσε να φέρει προσωρινή ανακούφιση, αλλά με την ασιατική ζήτηση να είναι ήδη ισχυρή, οι χειμερινές θερμοκρασίες στο βόρειο ημισφαίριο θα είναι το “κλειδί”. Και θα περάσουν άλλοι τέσσερις έως πέντε μήνες πριν μάθουμε την πλήρη απάντηση σε αυτό, κάτι που σημαίνει ότι είμαστε μπροστά σε μία μακρά περίοδο αβεβαιότητας και κρίσης.

Κούρταλη Ελευθερία

Facebook Comments