Το μεγάλο πρόβλημα της στρατηγικής, από την εποχή του Σουν Τζου μέχρι σήμερα, είναι η ικανότητα του υπεύθυνου να την καταστρώνει, του στρατηγιστή, να προβλέπει το μέλλον. Άπειρες σελίδες και ώρες σκέψης και περισυλλογής έχουν καταναλωθεί, προκειμένου να δώσουν την καλύτερη απάντηση για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί ο στρατηγιστής να μειώνει, μέσω της στρατηγικής, την αβεβαιότητα: Τόσο εκείνη που υπάρχει στο εξωτερικό περιβάλλον όσο και εκείνη που βρίσκεται το εσωτερικό περιβάλλον του, στα μέσα που διαθέτει και στην ποιότητά τους.

Πολλές σχολές σκέψης πρότειναν διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα σ’ αυτό το δύσκολο εγχείρημα. Άλλες, πρότειναν ως καταλληλότερο τρόπο για την μείωση της εσωτερικής αβεβαιότητας, την δημιουργία ενός σχεδίου με καλή διάγνωση, ρεαλιστικούς στόχους και αποτελεσματικά εργαλεία εφαρμογής και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων ως βασικά του στοιχεία.

Άλλοι, πάλι, πρότειναν να εμπιστευόμαστε περισσότερο την παράδοσή μας, τον τρόπο, δηλαδή, με τον οποίο είχαμε αντιδράσει στο παρελθόν σε παρεμφερείς καταστάσεις. Να  επιλέγουμε τις λύσεις που είναι συμβατές με την κουλτούρα και την διανοητική ικανότητα των ανθρώπων μας. Εξεζητημένα σχέδια και στρατηγικές που δεν εδράζονται στην δική μας παράδοση δεν έχουν πιθανότητες επιτυχίας, σύμφωνα μ’ αυτή την προσέγγιση.

Κι άλλοι, πρότειναν να εμπιστευόμαστε περισσότερο την ικανότητα προσαρμογής μας στις μεταβαλλόμενες καταστάσεις. Να μαθαίνουμε, δηλαδή, από τα λάθη μας μέσα από μια συνεχή προσπάθεια ανάδρασης. Σύμφωνα μ’ αυτή την οπτική, σημαντικοί δεν είναι οι πόλεμοι κι οι μάχες που χάνονται αλλά η ικανότητα του στρατηγιστή να ξανα-δημιουργεί την ελπίδα και την προσδοκία της νίκης (μη επαναλαμβάνοντας, όμως, τα λάθη του παρελθόντος).

Επειδή, όμως, όλες οι στρατηγικές, ανεξαρτήτως της ποιότητας του θεωρητικού σχήματος στο οποίο στηρίζονται, κρίνονται εκ του αποτελέσματος, εκείνοι οι οποίοι δοξάζονται δεν είναι οι διανοούμενοι που τις σκέφτονται αλλά οι στρατηγιστές. Έτσι όλοι γνωρίζουμε τον Churcill αλλά ελάχιστοι μπορούμε να πούμε, εάν οι  στρατηγικές του επιλογές ανήκαν στην α’ η την β’ σχολή σκέψης.  

Παρατηρώντας τα σχετικά φαινόμενα στην περίοδο της πανδημίας, ακούμε ότι πολλοί αναπτύσσουν στρατηγικές αντιμετώπισής της, πλην όμως ελάχιστοι είναι οι στρατηγιστές  και τα αποτελέσματά τους απέχουν πολύ από το να θεωρηθούν νικηφόρα.

Η διεθνής  κοινότητα φαίνεται σαν να μην μπορεί να βρει έναν κοινό βηματισμό απέναντι στον επικίνδυνο εχθρό, αφού μερικούς μήνες, μετά την εμφάνισή του, τα «δεν ξέρουμε» είναι περισσότερα από τα «ξέρουμε». Οι στρατηγικές των χωρών για την αντιμετώπισή του έχουν, περισσότερο, έναν χαρακτήρα τυχαιότητας και λιγώτερο ενός εμπρόθετου σχεδιασμού.

Η ελπίδα, αυτή τη φορά, φαίνεται ότι έρχεται από τον  στρατηγιστή που δεν είναι, όμως, ένα φυσικό πρόσωπο. Είναι ένα δίκτυο των ανθρώπων που με διαφορετικές ιδιότητες αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν, ενωμένοι, τον ιό. Είναι το,  πρωτοφανές στην έκταση και την έντασή του, δίκτυο των επιστημόνων, απανταχού του κόσμου, που έχει αποδυθεί σε μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια να παράξει ένα εμβόλιο η και ένα αποτελεσματικό φάρμακο.

Είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που συμπαρίστανται στους επαγγελματίες υγείας με κάθε μέσον.

Είναι ένα πρωτοφανές δίκτυο των πολιτών του κόσμου που δείχνουν ότι αντίβαρο στα δεινά της οικονομικής παγκοσμιοποίησης μπορεί να είναι μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία πολιτών. Έτοιμη να υπερασπιστεί και να νικήσει ακόμη και εχθρούς αόρατους και απειλητικούς.

Όλες οι μορφές στρατηγικής που προτάθηκαν, στο διάβα των αιώνων, δοκιμάζονται στην αναζήτηση μιας πλανητικής στρατηγικής. Από εξεζητημένα και περίπλοκα πειράματα που στηρίζονται σε εκατομμύρια δεδομένων και διέπονται από έναν αυστηρό ορθολογισμό μέχρι την υιοθέτηση μιας παγκόσμιας κουλτούρας επικοινωνίας των ανθρώπων που αναδείχτηκε μέσα από την κρίση. 

Είμαι σίγουρος ότι με την επιτυχή αντιμετώπιση του νέου κορωνοϊού, αυτό το νέο είδος στρατηγικής θα προστεθεί στη διεθνή βιβλιογραφία κι ο μεγάλος στρατηγιστής, η παγκόσμια κοινωνία πολιτών, θα προστεθεί δίπλα στους μεγάλους αυτοκράτορες και στρατηγούς.

Facebook Comments