P. Krugman: Ζήτω το ισχυρό δολάριο! Ή μάλλον όχι;

Όσοι επικρίνουν τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) επιμένουν ότι θα οδηγήσει σε κατάρρευση της ισοτιμίας του δολαρίου. Ωστόσο, η πραγματικότητα δεν τους κάνει τη χάρη. Στη διάρκεια του περασμένου έτους το δολάριο ενισχύθηκε κατά μέσο όρο κατά 20% έναντι δέσμης σημαντικών νομισμάτων και κατά 27% έναντι του ευρώ.

Ζήτω το ισχυρό δολάριο! Ή μάλλον όχι. Στην πραγματικότητα το ισχυρό δολάριο είναι αρνητικό για την Αμερική. Πλήττει την οικονομική ανάκαμψη, διευρύνοντας το εμπορικό μας έλλειμμα. Κυρίως όμως το μήνυμα που στέλνει η ενίσχυση του δολαρίου είναι πως δεν είμαστε τόσο προστατευμένοι από τα προβλήματα που υπάρχουν εκτός ΗΠΑ.

Ο συνδυασμός ισχυρού δολαρίου/αδύναμου ευρώ είναι ο τρόπος με τον οποίο εξάγει η Ευρώπη τα προβλήματά της στον υπόλοιπο κόσμο, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ. Το γενικό πλαίσιο έχει ως εξής: Η ανάπτυξη των ΗΠΑ έχει βελτιωθεί εσχάτως και η απασχόληση αυξάνεται με τον ταχύτερο ρυθμό από τα χρόνια του Κλίντον. Ωστόσο, η κατάσταση της οικονομίας δεν είναι ρόδινη.

Το γεγονός πως δεν αυξάνονται οι μισθοί, μας λέει πως η αγορά εργασίας εξακολουθεί να είναι αδύναμη, παρά τη μείωση του ποσοστού ανεργίας. Εν τω μεταξύ, οι αποδόσεις που προσφέρει η Αμερική στους επενδυτές είναι γελοιωδώς χαμηλές με βάση τα ιστορικά δεδομένα, ενώ ακόμη και τα μακροπρόθεσμα ομόλογα προσφέρουν απόδοση λίγο μεγαλύτερη από 2%.

Για τις αγορές συναλλάγματος, ωστόσο, η αμερικανική οικονομία μπορεί να μην είναι ακριβώς ανθηρή, ωστόσο φαντάζει σε πολύ καλή κατάσταση αν συγκριθεί με την ευρωπαϊκή, όπου η παρούσα κατάσταση είναι άσχημη και το μέλλον φαντάζει ακόμη χειρότερο. Ακόμη και πριν από την αναζωπύρωση της ελληνικής κρίσης, η Ευρώπη άρχιζε να θυμίζει επικίνδυνα την Ιαπωνία χωρίς την κοινωνική συνοχή της: εντός της Ευρωζώνης συρρικνώνεται ο αριθμός ανθρώπων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία, οι επενδύσεις είναι ασθενικές και μεγάλο μέρος της περιοχής φλερτάρει με τον αποπληθωρισμό.

Οι αγορές ανταποκρίθηκαν σπρώχνοντας τις αποδόσεις σε πολύ χαμηλό επίπεδο και πλέον πολλά ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα προσφέρουν αρνητικές αποδόσεις. Αυτή η αξιοσημείωτη κατάσταση καθιστά ελκυστικές ακόμη και τις χαμηλές αποδόσεις που προσφέρει η Αμερική. Οπότε κεφάλαια αρχίζουν να εισρέουν, οδηγώντας το ευρώ χαμηλά και το δολάριο ψηλά.

Ποιος κερδίζει από αυτή την κατάσταση; Η Ευρώπη: το υποτιμημένο ευρώ καθιστά πιο ανταγωνιστική την ευρωπαϊκή βιομηχανία και ενισχύει τις εξαγωγές, με αποτέλεσμα η Ευρωζώνη να μεταφέρει στο εξωτερικό την ύφεση της. Ποιος χάνει; Εμείς, διότι μειώνεται η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας όχι μόνο στις ευρωπαϊκές αγορές αλλά και στις αγορές όπου οι εξαγωγές μας ανταγωνίζονται τις δικές τους.

Αν πιστέψουν οι αγορές ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα εξακολουθήσει να είναι ασθενική για μεγάλο διάστημα, θα πρέπει να περιμένουμε πως το ευρώ θα πέφτει και το δολάριο θα ενισχυθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να αρχίσει να επηρεάζει σοβαρά την αμερικανική ανάπτυξη. Ενα πράγμα που με ανησυχεί είναι ότι ορισμένοι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες μάλλον δεν έχουν κατανοήσει πλήρως τις επιπτώσεις από την ενίσχυση του δολαρίου και ανυπομονούν να αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού.

Είναι σημαντικό η Ευρωζώνη να αποφύγει την αποπληθωριστική παγίδα. Το ευρώ είναι το νόμισμά τους, αλλά μετατρέπεται σε δικό μας πρόβλημα Αυτό όμως είναι ένας ακόμη λόγος ώστε η Fed να μην αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού μέχρι να ανέβει ο πληθωρισμός.