Γιατί είναι σπουδαίος ο Διονύσης Σαββόπουλος; Γιατί μας συγκίνησε τόσο;
Δεν ξέρω αν τελικά υπάρχει ”στρατευμένη τέχνη”.


Ο πολιτισμός και η τέχνη σε όλες τις τις εκφάνσεις,είναι εξ’ορισμού έννοιες ελευθερίας κι όχι ελευθεριότητας, ταγμένες μόνο στην ψυχική ανάταση του ανθρώπου και στο λαμπάδιασμα ότι καλού κι ευγενικού, αλλά και έλλογα επαναστατικού, κρύβει μέσα του αυτός!

Όχι απαραίτητα ακολουθώντας συμβατικούς κανόνες αισθητικής, όχι απαραίτητα χωρίς να προκαλέσει το δημόσιο αίσθημα, πολλές φορές πονώντας την ψυχή του, τσαλακώνοντας τον εγωισμό του κι αμφισβητώντας τα παγιωμένα του πρότυπα ή τις στέρεες αντιλήψεις… Αυτή είναι και η μαγεία της..

Η τέχνη ρέει και μας παρασέρνει σε ταξίδια ανάπλασης κι αναδιαμόρφωσης του ψυχισμού μας,η τέχνη ξεκαλουπώνει την προσωπικότητα μας και τις δίνει νέες διαστάσεις,που μπορεί να μη γνωρίζουμε.

Όλα αυτά,όταν δεν είναι ”στρατευμένη”. Με την έννοια που συνηθίζεται να πέφτει βαρύγδουπα αυτός ο όρος,στις συζητήσεις των …αιώνιων εφήβων και των ημιπιτσιρικάδων.

Απλά, στη χώρα μας, μία συγκεκριμένη πολιτική συστράτευση του όποιου καλλιτέχνη,ταλαντούχου ή όχι,αποτελεί το πιο σίγουρο και ασφαλές όχημα,προς την επιτυχία..Τουλάχιστον από τη μεταπολίτευση και μετά!

Η πολιτική και ο ακτιβισμός, η αγωνία για όσα γίνονται στον κόσμο,ενυπάρχουν μέσα στην τέχνη,πάντα όμως σε συνδυασμό με την ελεύθερη βούληση και σκέψη του καλλιτέχνη.

Όταν η πολιτική υπερισχύει,τότε η τέχνη αποκτά χαρακτήρα ”παροχής υπηρεσιών” σε συγκεκριμένες ιδεολογικές και πολιτικές τάσεις.

Έτσι, το έργο στερείται μιας βασικής παραμέτρου του λόγου ύπαρξής του. Την οικουμενικότητα! Γιατί, κάποιοι εκ των πραγμάτων, αποκλείονται από αυτό, ενδεχομένως δε, να καταγγέλλονται ή και να στοχοποιούνται!

Παραθέτω ως παράδειγμα τέτοιας διαστρεβλωμένης έννοιας της τέχνης, μερικούς στίχους του συγχωρεμένου,άτυχου Παύλου Φύσσα.
“Σήκωσε την αντένα γαμώ το φασισμό σου πουτάνας γέννα
Ναι καλά κατάλαβες αυτό εδώ είναι για σένα
Διάλεξε, θέλεις κρεμάλα ή τρεχάλα;
Γαμιέται κάθε είδους φασίστας μαλάκα και πάμε γι’ άλλα
Γάμα τους, Πάτα τους, Γάμα τους
κατούρα τους στα μούτρα και Γάμα τους τη φάρα τoυς”

Αντίθετα, ένα σπουδαίο παράδειγμα-εγώ δεν θα την πω στρατευμένη, αλλά συνειδητή τέχνη- όπου εναρμονίζονται και προβάλλονται ”σπαρακτικά” σχεδόν, ιστορικά γεγονότα της εποχής του, με τη ματιά και το αδέσμευτο πνεύμα του δημιουργού, είναι η Γκουέρνικα του Πάμπλο Πικάσο!

Πουθενά δεν υπάρχουν αεροπλάνα, Γερμανοί, βομβαρδισμοί και κτήρια… Με τον ιδιαίτερο του τρόπο ο ζωγράφος αποτυπώνει και περνά έτσι στο Πάνθεον των Αθανάτων της τέχνης, τη φρίκη του πολέμου..
Που είναι ίδια για όλους τους ανθρώπους! Ο Πικάσο,δεν ζωγράφισε για να κάνει τον κόσμο να μισήσει! Ζωγράφισε, για να κάνει τον κόσμο να ευαισθητοποιηθεί, να πονέσει και να μη λησμονήσει.

Το Imagine του Τζον Λένον, ένα απο τα τραγούδια με τις περισσότερες ακροάσεις τον 20ο αιώνα,είναι δείγμα οικουμενικής τέχνης μέσα στην ουτοπία του!  Γιατί,την ίδια χρονική περίοδο,τραγουδήθηκε από τους εκστασιασμένους χίπηδες, αλλά κι από τους κοστουμαρισμένους χρηματιστές της Wall Street.
Το τραγούδι, έδωσε το δικαίωμα σε όλους, να φανταστούν ένα διαφορετικό κόσμο…Living life in peace!

O μεγάλος Κώστας Βάρναλης, μετά το 1919 όπου ήρθε σε επαφή κι ασπάστηκε τις ιδέες του κομμουνισμού στη Γαλλία, υπέπεσε κατά τη γνώμη μου σε μεγάλα ατοπήματα, που δεν ταίριαζαν με το καλλιτεχνικό του μέγεθος. Στην προσπάθειά του να καταδείξει, ότι όλα τα δεινά της ανθρωπότητας, προέρχονται από την ταξική δόμηση των κοινωνιών, αρνείται το ατομικό αντίκρυσμα της ζωής και τις χαρές της, ψάχνοντας καινούργια ιδανικά, για να βάλει τελικά την τέχνη του στην υπηρεσία του λαού.
Μάλιστα, έγραψε σκωπτική.. αντιποίηση, στα ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη και του Ζαχαρία Παπαντωνίου.

Δεν είχα πρόθεση να θίξω τα ιερά και τα όσια, κανενός..
Για την ακρίβεια, δεν πιστεύω ότι υπάρχουν ιερά και όσια στην Τέχνη! ΄Ολα, μπορούν να κριθούν, γιατί η πραγματική Τέχνη, δεν φοβάται, αφού σκοπός της είναι η απελευθέρωση του νου! Ενός νου όμως, που ψάχνει και βρίσκει τρόπους να δημιουργεί, να προσφέρει, να υμνεί αξίες διαχρονικές και πανανθρώπινες.

Και η ελληνική καλλιτεχνική σκηνή, πλην των ελαχίστων αξιοθαύμαστων εξαιρέσεων, έχει μεγάλο δρόμο ακόμα για να το πετύχει αυτό.

Λόγω φόβου, εξαρτήσεων και καθυποταγής στην Αριστερά του φόβου..

Σαν τους ενήλικες, που στην ωριμότητά τους πια, τρέχουν σε ψυχαναλυτές για να θεραπεύσουν τα τραύματα αυστηρών κατηχητικών των παιδικών τους χρόνων..

Γι’ αυτό είναι ο τελευταίος των μεγάλων ο Νιόνιος!
Γιατί είναι ελεύθερος!
Κι ελευθέρωσε και πολλούς άλλους με αυτά που είπε για την ηρωική Ουκρανία!
Πολλούς, εγκλωβισμένους στα εμμονικά, αλλά καλοπληρωμένα στρατόπεδα, της …στρατευμένης τέχνης.

Facebook Comments