Οικειοθελής αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων

Τελικά 22/12/2016 ψηφίστηκε και αποτελεί νόμο του κράτους (4446/2016), η οικειοθελής αποκάλυψη των αδήλωτων εισοδημάτων με συντελεστές φορολογίας που δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητοι.

Το ζητούμενο λοιπόν για το Υπουργείο Οικονομικών είναι ποιοι θα θελήσουν να υπαχθούν στις συγκεκριμένες διατάξεις και ποιοι θα είναι οι φόροι που θα εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία.

Ας δούμε όμως συνοπτικά τι προβλέπουν οι συγκεκριμένες διατάξεις.

Στη ρύθμιση για την υποβολή των δηλώσεων μπορούν να υπαχθούν οι φορολογούμενοι οι οποίοι δεν έχουν υποβάλει δηλώσεις, ή έχουν υποβάλλει ελλιπή ή ανακριβή δήλωση , και οι οποίοι μπορούν από την δημοσίευση του παρόντος και μέχρι την 31/05/2017 να υποβάλλουν αρχικές, ή τροποποιητικές,χρεωστικές ή μηδενικές δηλώσεις, ανεξαρτήτως αν προκύπτει φόρος για καταβολή.

Οι δηλώσεις που μπορούν να υποβληθούν αφορούν (ενδεικτικά):

· Φόρο εισοδήματος και ΦΜΥ.

· Φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ).

· Φόρο κληρονομιών, δωρεών ,γονικών παροχών και φόρο μεταβίβασης ακινήτων.

· Τέλος επιτηδεύματος.

· Φόρος Πολυτελείας.

· Τέλη Xαρτοσήμου.

· Αυτοτελής φορολογία αφορολόγητων αποθεματικών.

· ΕΝΦΙΑ.

· Φόρος Συγκέντρωσης Κεφαλαίου.

· Φόρος Ακίνητης Περιουσίας.

· Φόρος Αυτόματου Υπερτιμήματος κλπ.

· Τέλος συνδρομητικής τηλεόρασης.

Στη ρύθμιση μπορούν να υποβληθούν δηλώσεις ,που αφορούν φόρο τέλους ή εισφορά, που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Ν.4174/2013 (ΚΦΔ), με την προϋπόθεση ότι η προθεσμία υποβολής της αρχικής δήλωσης έχει λήξει μέχρι την 30/09/2016,ανεξάρτητα εάν έχει παραγραφεί ή όχι η σχετική υποχρέωση.

Είναι φανερό, ότι ενώ στα αρχικά σχέδια του Υπουργείου Οικονομικών ήταν να καλέσει με τον συγκεκριμένο νόμο σε συμμόρφωση, όσους έχουν βρεθεί τα ονόματά τους στις γνωστές λίστες αλλά και στα cd των Οικονομικών Εισαγγελέων, τα γνωστά ανοίγματα λογαριασμών, αποφάσισε να διευρύνει την εφαρμογή του, εντάσσοντας στη ρύθμιση κάθε φόρο τέλος ή εισφορά ακόμα και δηλώσεις πληροφοριακού χαρακτήρα.

Ας δούμε ποιες είναι οι περιπτώσεις που δεν υπάγονται στη ρύθμιση.

Αναφέρει το άρθρο 60 ότι οι «ευνοϊκές» διατάξεις δεν έχουν εφαρμογή:

· Στις περιπτώσεις στις οποίες μέχρι την ημερομηνία κατάθεσης του παρόντος στη βουλή (12/12/2016) , έχουν κοινοποιηθεί πράξεις οριστικού διορθωτικού προσδιορισμού φόρων ή επιβολής προστίμων ή αντίστοιχες πράξεις επιβολής φόρων ή προστίμων με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις του ΚΦΔ ως προς φορολογητέα ύλη που έχει περιληφθεί σε αυτές.

· Στις φορολογικές δηλώσεις που υποβάλλονται με επιφύλαξη ή τις φορολογικές δηλώσεις από τις οποίες προκύπτει επιστροφή φόρου και κατά το μέρος αυτό.

· Στις δηλώσεις φορολογίας με τις οποίες δηλώνεται ζημιά της χρήσης.

· Στις περιπτώσεις που δηλώνονται ποσά προερχόμενα από εγκληματικές δραστηριότητες.

Εκτός ρύθμισης βρίσκονται όλες εκείνες οι υποθέσεις για τις οποίες έχουν κοινοποιηθεί οριστικές πράξεις προσδιορισμού του φόρου ή των προστίμων από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών κι έχουν πάρει το δρόμο τους είτε προς την ΔΕΔ ,είτε προς τα διοικητικά δικαστήρια.

Από πού αντλεί αυτήν την σιγουριά ότι αυτές οι υποθέσεις θα έχουν αίσιο τέλος και θα φέρουν έσοδα στα δημόσια ταμεία;

Η μέχρι τώρα πρακτική δείχνει ότι δεν είναι έτσι. Με τον τρόπο που γίνονται οι έλεγχοι, ένας στους τέσσερις ελεγχόμενους κερδίζει την υπόθεση στην ΔΕΔ και μάλιστα αιτιολογημένα και δημόσια, ενώ η πλειοψηφία δικαιώνεται στα διοικητικά δικαστήρια.

Αν κατά τη γνώμη μου από κάπου έπρεπε να αρχίσει το Υπουργείο Οικονομικών ,θα πρέπει να ήταν από αυτές τις υποθέσεις όχι γιατί είναι επαρκώς τεκμηριωμένοι οι φορολογικοί έλεγχοι αλλά μιας και πολλοί από τους ελεγχόμενους θέλουν να αποφύγουν τη βάσανο των δικαστηρίων.

Οι δηλώσεις , υποβάλλονται κατά περίπτωση ηλεκτρονικά ή χειρόγραφα. Με την υποβολή τους, διενεργείται άμεσα διοικητικός ή διορθωτικός προσδιορισμός του οφειλόμενου κύριου φόρου, τέλους ή εισφοράς, καθώς και του πρόσθετου φόρου εκπρόθεσμης υποβολής ή και του προστίμου εκπρόθεσμης υποβολής και ο υπολογισμός του τόκου όπως αυτή καθορίζεται στο άρθρο 53 του Ν.4174.

Η καταβολή της οφειλής γίνεται εφ άπαξ ,εντός 30 ημερών από την υποβολή της δήλωσης ενώ ο οφειλέτης μπορεί να υπαχθεί και σε ρύθμιση με τις ισχύουσες διατάξεις .

Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος υποβάλλει τη δήλωση ή τις δηλώσεις για την υπαγωγή στη ρύθμιση των αδήλωτων εισοδημάτων και δεν πληρώσει εντός των 30 ημερών ή ρυθμίσει το φόρο που προκύπτει στην πάγια ρύθμιση και την απωλέσει, εκπίπτει των ευνοϊκών ρυθμίσεων.

Επίσης για την επιβολή των προστίμων των άρθρων 58, 58 Α και 59 του 4174/2013 ( διορθωτικός προσδιορισμός φόρου εισοδήματος , πρόστιμο ΦΠΑ 50%, παρακρατούμενοι φόροι, πρόστιμο 50%) ή του άρθρου 7 του 4337 /2015 ή του άρθρου 6 του Ποινολογίου (Ν 2523/1997) επανέρχονται όλα, τόσο προς τις διοικητικές όσο και τις ποινικές διατάξεις και η δήλωση θεωρείται ως μη υποβληθείσα.

Σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα του δημοσίου για την έκδοση πράξεων σε όσους δεν τηρούν τα ανωτέρω, παραγράφεται μετά από τρία χρόνια.

Εάν με βάση όσα ορίζονται στο άρθρο 46 του ΚΦΔ, έχει η διοίκηση προβεί στη λήψη μέτρων για να διασφαλίσει την είσπραξη φόρων, αυτά αίρονται μόνον κατόπιν ελέγχου εφόσον δεν προκύψει διαφορά με τις υποβληθείσες δηλώσεις και αφού πρώτα καταβληθεί το σύνολο της οφειλής.

Τι γίνεται όμως με τις περιπτώσεις εκείνες όπου δεν έχει εκδοθεί ή θα εκδοθεί εντολή ελέγχου, αλλά και στις περιπτώσεις που έχει κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρου ή προστίμων , εφόσον δεν έχει κοινοποιηθεί οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού;

Ας το δούμε αναλυτικά :

· Στην περίπτωση που έχει εκδοθεί ή θα εκδοθεί εντολή ελέγχου μέχρι και την 31/05/2017 ο φορολογούμενος έχει την δυνατότητα να υποβάλλει τις σχετικές δηλώσεις οποτεδήποτε μέχρι την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου ή της πρόσκλησης παροχής υπηρεσιών.

· Στην περίπτωση που η εντολή ή η πρόσκληση παροχής υπηρεσιών κοινοποιηθεί μετά την 12/12/2016 και μέχρι 31/05/2017, οι φορολογούμενοι μπορούν να υποβάλλουν δηλώσεις για τα φορολογικά αντικείμενα που αναφέρονται στην εντολή, εντός 90 ημερών από την κοινοποίηση της εντολής ή της πρόσκλησης .

Η φορολογική διοίκηση μπορεί να κοινοποιήσει προσωρινό διορθωτικό προσδιορισμού φόρου, μετά την πάροδο των 90 ημερών.

Ο φορολογούμενος δύναται να υποβάλλει τις σχετικές δηλώσεις για τα αντικείμενα που αναγράφονται στην εντολή και μετά την πάροδο των 90 ημερών και μέχρι 31/05/2017.

Εδώ όμως έχουμε δυο περιπτώσεις :

· Εάν δεν έχει κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρου, ο πρόσθετος φόρος ορίζεται σε 15 %.

· Εάν έχει κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρου, ο πρόσθετος φόρος είναι 30 %.

Στην περίπτωση που στις 12/12/2016, ημέρα κατάθεσης του νόμου στη Βουλή, έχει γίνει ήδη κοινοποίηση της εντολής ελέγχου ή παροχής πληροφοριών, μπορούν να υποβάλλουν τις σχετικές δηλώσεις εντός 60 ημερών από 22/12/2016 έως 19/02/2017.

Σε αυτήν την περίπτωση ο συντελεστής πρόσθετου φόρου είναι 13 %.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι εφορίες μπορούν να κοινοποιήσουν τον προσωρινό προσδιορισμό φόρου, μόνο μετά την πάροδο των 60 ημερών. Πάλι, και σε αυτήν την περίπτωση, ο πρόσθετος φόρος ορίζεται σε 15% και 30% αντίστοιχα, ως την προηγούμενη παράγραφο.

Στην περίπτωση τώρα που στις 12/12/2016 έχει ήδη κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρου ή προστίμων , ο ελεγχόμενος δύναται να επιβάλει τις δηλώσεις εντός 30 ημερών από τις 22/12/2016.

Η εφορία μπορεί να κοινοποιήσει οριστικές πράξεις, μόνο μετά την πάροδο της ανωτέρω προθεσμίας των 30 ημερών ,λαμβάνοντας υπ όψιν τυχόν υποβληθείσες δηλώσεις. Στην περίπτωση αυτή το ποσοστό του πρόσθετου φόρου ορίζεται σε 25 %.

Ποιος είναι ο φόρος που καλούνται οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι να πληρώσουν ;

Εφόσον προκύπτει φόρος για καταβολή, (ο υπολογισμός γίνεται με τους συντελεστές που ίσχυαν κατά το έτος της δήλωσης) υπολογίζεται πρόσθετος φόρος επί του κύριου φόρου που οφείλεται, κι αυτός είναι 8% εάν ο φορολογούμενος υποβάλλει φορολογική δήλωση έως 31/03/2017, 10% εάν οι δηλώσεις υποβληθούν στις 31/05/2017.

Επιπλέον επί του πρόσθετου φόρου υπάρχει συντελεστής αναπροσαρμογής που κυμαίνεται από 0% έως 25%.

Οικειοθελής αποκάλυψη εισοδημάτων

Έστω φορολογούμενος μη μισθωτός, θέλει να δηλώσει τα επιπλέον εισοδήματα, χρήσης 2005 (οικονομικό έτος 2006).

Το αδήλωτο εισόδημα ανέρχεται σε 140.000 €,ενώ αρχικά είχε δηλώσει 30.000 €.

Κύριος φόρος = 56.000 €

Πρόσθετος φόρος =56.000 * 13% = 7.280 €

Αναπροσαρμογή = 7.280 * 15% = 1.092 €

Σύνολο 64.372 €,

Η δε δήλωση θα πρέπει να γίνει εντός 60 ημερών από την δημοσίευση του νόμου 4446/2016.

Το Υπουργείο Οικονομικών μέσω της ΓΓΔΕ (νυν ΑΑΔΕ) έχει κοινοποιήσει πληθώρα προσκλήσεων με δικαστικό κλητήρα, συστημένες επιστολές, ακόμα και με e mails και μάλιστα σε σημείο τέτοιο, όπου σε κάποιες από αυτές να ξεχνούν να σημειώσουν τα στοιχεία του παραλήπτη (έστω το ΑΦΜ) και να του αναφέρουν ότι έχει επιλεγεί για μερικό επιτόπιο έλεγχο φορολογίας κεφαλαίου.

Αναφέρουν ακόμα και για την παράταση που έχει δοθεί στις παραγραφές.

Βέβαια η παράταση των παραγραφών συνέπεσε με μια άσχημη στιγμή για το Υπουργείο Οικονομικών. Η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που καθορίζει την πενταετή παραγραφή αλλά και το τι θεωρείται νέο στοιχείο στον επανέλεγχο, είναι σίγουρο ότι θα βάλει φρένο στα σχέδια του Υπουργείου Οικονομικών.

Είναι σίγουρο ότι η αντίδραση του Υπουργείου είναι να κάνει αναίρεση για να εκδικαστεί εκ νέου η υπόθεση στο ΣτΕ.

Υπάρχουν όμως κάποια σημεία για τα οποία η διευκρινιστική εγκύκλιος θα πρέπει να ρίξει φως και μάλιστα άμεσα, μιας και ο χρόνος είναι περιορισμένος για τους φορολογούμενους που θα θελήσουν να υπαχθούν, ανάλογα με το στάδιο του φορολογικού ελέγχου στο οποίο βρίσκονται. Πολλοί φορολογούμενοι δεν γνωρίζουν εάν ήδη βρίσκονται στο «στάδιο ελέγχου».

Τι αναφέρει το άρθρο 57;

«Μετά την υποβολή της δήλωσης διενεργείται κατά περίπτωση άμεσος διοικητικός ή διορθωτικός προσδιορισμός του κύριου φόρου…..»

Με άλλα λόγια, υποβάλω την δήλωση για την οικειοθελή αποκάλυψη εισοδημάτων και εκ των υστέρων μαθαίνω εάν είμαι σε έλεγχο και για ποιες χρονιές ελέγχομαι και επίσης ποιος θα είναι ο πρόσθετος φόρος που θα κληθώ να πληρώσω.

Η μέχρι τώρα εμπειρία μου από τους φορολογικούς ελέγχους έχει αποδείξει ότι τα περίφημα ανοίγματα λογαριασμών (πρωτογενείς καταθέσεις) άρχιζαν από μερικές δεκάδες εκατομμύρια, για να καταλήξουν σε λίγες εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, μετά από προσπάθεια αρκετών μηνών για την συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων, κύρια από τις τράπεζες.

Ο χρόνος των 60 ή των 90 ημερών είναι ελάχιστος , ώστε τα στοιχεία αυτά να μπορέσουν να συγκεντρωθούν και ο φορολογούμενος να αποδείξει ότι είναι χρήματα τα οποία έχουν φορολογηθεί.

Θα περίμενα λοιπόν στην επικείμενη εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών, εάν θέλουμε να λέμε ότι είμαστε κράτος δικαίου και ότι το Υπουργείο προσπαθεί να οικοδομήσει σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στο ίδιο και τον φορολογούμενο πολίτη, να δίνει οδηγίες στις υπηρεσίες ώστε να είναι εκείνες που θα ζητούν στοιχεία από τις τράπεζες.

Μια άλλη μεγάλη κατηγορία φορολογούμενων που κατά την γνώμη μου δεν έχει διέξοδο με την οικειοθελή αποκάλυψη , αφορά τις αγοραπωλησίες ακινήτων και τη διαφορά ανάμεσα στην αντικειμενική αξία και την πραγματική, κατά κύριο λόγο μεταξύ ιδιωτών κι όχι μόνο.

Πως αποδεικνύεται ότι αφορούν αγοραπωλησίες, τι γίνεται στις περιπτώσεις που η διαφορά έχει καταβληθεί με μετρητά ;

Αρκεί η κατάθεση των μετρητών αμέσως μετά από την υπογραφή των συμβολαίων ;

Η μέχρι σήμερα πρακτική των φορολογικών ελέγχων δεν το δέχεται, ώστε να πληρωθεί ο φόρος μεταβίβασης κι όχι ο φόρος εισοδήματος (ως πρωτογενής κατάθεση), παρά μόνον στην περίπτωση συμπληρωματικού συμβολαίου.

Κλείνοντας, στο ερώτημα εάν είναι συμφέρουσα η δήλωση αποκάλυψης των αδήλωτων εισοδημάτων, η απάντηση δεν είναι εύκολη.

Θα πρέπει να ελεγχθεί κατά περίπτωση και βέβαια σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο φορολογικός έλεγχος. Ο κάθε φορολογούμενος θα πρέπει να γνωρίζει τα στοιχεία που έχει στην διάθεσή του και τι μπορεί να συγκεντρώσει στον περιορισμένο χρόνο που διαθέτει.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και δυο άλλους παράγοντες που στο μέλλον θα επηρεάσουν τις σημερινές αποφάσεις μας.

Ο πρώτος αφορά το περιουσιολόγιο, που στο μέλλον θα καθορίσει την χρήση τυχόν αδήλωτων (και αφορολόγητων εισοδημάτων).

Ο δεύτερος αφορά την από 01/01/2017 ανταλλαγή πληροφοριών με τις άλλες χώρες , η οποία από 01/01/2018 θα μπει σε πλήρη εφαρμογή.

Ο κάθε λοιπόν φορολογούμενος θα πρέπει να ελέγξει κατά πρώτον εάν βρίσκεται σε έλεγχο και αμέσως μετά να σταθμίσει τους κινδύνους, τα ποσά που καλείται να πληρώσει, τους παράγοντες που προανέφερα, και να πάρει τις οριστικές αποφάσεις του.